Cây bòn bon là loại cây ăn quả, được coi như một giống quả đặc sản của vùng núi với những trái tròn mọng nước và rất ngọt. Cây không chỉ đẹp, cho quả ngon mà còn có giá trị sử dụng trong cuộc sống khá đa dạng.
Đặc điểm
Hình dáng bên ngoài: Bòn bon là giống cây có thân gỗ, vỏ thân có màu vàng nâu hoặc nâu đỏ. Thân mọc thẳng đứng.
Kích thước: Chiều cao trung bình của cây bòn bon có thể lên đến 15 – 20m.
Lá: Cây bòn bon cho lá kép từ 5 – 7 lá thon dài khoảng 8 – 13cm. Lá khá cứng mang hình lông chim và không có lông.
Hoa: Cây bòn bon có hoa nhỏ, mọc ở đầu nhánh thành từng chùm. Hoa của cây có 5 lá đài mang màu vàng nhạt hoặc trắng. Hoa đực và hoa cái của cây bòn bon riêng biệt.
Quả: Quả bòn bon có dáng hơi tròn, lớp vỏ bên ngoài mịn, có nhựa dính và thường có màu vàng nhạt. Quả bòn bon thường mọc theo chùm khoảng 4 – 30 quả với nhau. Bên trong mỗi quả có các múi chứa nhiều nước, ăn có vị chua ngọt rất ngon và giữa các múi thúi được ngăn cách bởi một vách ngăn mỏng.
Khác với những quả khác, khi ăn quả bòn bon cần phải bóc vỏ từ dưới lên mới dễ hơn là bóc từ phần cuống xuống.
Hạt: Bên trong các múi thịt thường sẽ chứa các hạt có màu xanh lục ở trong. Nếu không may cắn phải thì sẽ thấy vị rất đắng. Hạt của quả bòn bon rất khó tách ra, nên nếu là hạt nhỏ, người ta thường nuốt luôn, và chúng không hề ảnh hưởng gì đến sức khỏe bởi đó chính là một vị thuốc.
Tác dụng
1. Tác dụng trong trang trí, làm cảnh:
Với dáng cây cao, chắc khỏe, người ta thường chọn trồng cây bòn bon ở các khu đô thị, công viên, hay trồng ở sân vườn biệt thự,… để làm cây bóng mát, tạo vẻ đẹp cảnh quan, cũng vừa giúp cho môi trường, không khí thêm trong lành, mát mẻ.
2. Tác dụng chữa bệnh:
Ngoài tác dụng làm cảnh, cây bòn bon còn có thể dùng làm thuốc chữa bệnh
Người ta có thể phơi khô vỏ quả bòn bon, sau đó dùng để đốt lấy khói đuổi muỗi, hay làm thành nhang, khi đốt có mùi thơm dùng để xông cho người bệnh.
Ngoài ra, cũng có thể phơi khô hạt, sau đó tán mịn thành bột để chữa nóng sốt, sán lãi. Hay chữa sưng mắt, tiêu chảy, kiết lị khi dùng lá cây và vỏ thân nấu nước.
Không những vậy, quả và vỏ thân của cây bòn bon còn có chất chống lại ký sinh trùng gây ra bệnh sốt rét.
3. Tác dụng khác:
Hiện nay, quả bòn bon đã không còn lạ đối với chúng ta, chúng được bán rất nhiều ngoài chợ như một loại đặc sản và được dùng để ăn tươi trực tiếp.
Quả bòn bon còn có loại mang vỏ ngoài có màu đỏ đẹp mắt nên nhiều gia đình thường chọn mua về để bày ban thờ để cúng.
Người ta cũng có thể dùng thân cây bòn bon để làm đồ gia dụng hay cột nhà do có độ cứng tốt, thớ thịt dai, bền, mình và có màu nâu nhạt khá đẹp mắt.